کارشناس رسمی دادگستری شخصی است که با دریافت پروانه کارشناسی مربوطه از وزارت دادگستری می تواند از معلومات، تخصص ها و مهارت مورد نیاز در رشته هایی که توسط دادگستری تعیین شده برای تشخیص، بازرسی، انتخاب و تفسیر موضوعات فنی و تخصصی استفاده کند.
کارشناس رسمی دادگستری باید به منظور اخذ پروانه کارشناسی دارای صلاحیت های زیر باشد:
- داشتن علم یا تجربه کامل در تخصص یا فن معین؛ مهارت کارشناس فنی لزوما نباید از طریق تحصیلات دانشگاهی کسب شده باشد بلکه ممکن است طی سالیان طولانی تجربه کافی بدست آورده باشد.
- حداقل 25 سال سن؛
- عدم سوء پیشینه، محکومیت و فاسد اخلاقی
- عدم قرارداشتن تحت ولایت و قیومیت
- سوگندیاد کردن در حضور رئیس دادگاه ودادستان استان و رئیس اداره فنی
وظایف کارشناس رسمی دادگستری:
- کارشناس باید در رشته تخصصی خود با توجه به علم و تجربه کافی که در اختیار دارد، در کشف واقعیت ها، اعلام رای و اجرای عدالت به محاکم و قضات کمک نماید.
- کارشناسان باید علاوه بر رعایت نزاکت، صحت و امانت در گزارشات خود، توانایی کامل در حل معظلات و مشکلات را داشته باشند تا نظرات و ارزیابی های خود را به سمع و نظر دادگاه برسانند.
- کارشناس مکلف است اسراری را که در اثر انجام شغل خود از آن مطلع میشوند حفظ کنند و در صورت تخلف از آن علاوه بر کیفر انتظامی به مدت شش ماه تا دو سال حبس تأدیبی محکوم خواهد شد؛
- دریافت هر وجه یا مالی از اشخاص ذینفع غیر ازآنچه دادگاه یا آییننامه وزارت دادگستری تعیین کرده از طرف کارشناس ممنوع است.
- کارشناس باید دارای دفاتر منظمی بوده و نامههای مربوط به خود را در آن بایگانی کند؛
- کارشناس مکلف است در مواقعی که مقام صلاحیتدار معین میکند در جلسه دادرسی یا در محلی که مقررشده حاضر شود مگر اینکه عذر موجهی داشته باشد.
- کارشناس باید از ورود به موضوعاتی که ماهیت قضایی دارد، اجتناب کند. رسالت کارشناس، نتیجهگیری از موضوع بهمنظور اقناع وجدان دادگاه است.
اظهارنظر کارشناس باید صریح، مستدل، موجه و عاری از هرگونه ابهام باشد. بر این اساس، کارشناس باید از بهکاربرده جملاتی مانند «به نظر میرسد»، «بسته به نظر دادگاه است» و «شاید چنین باشد» خودداری کند.